Chữ Sư và vai trò của người thầy trong Đạo giáo

Đạo giáo tiến hành giáo hóa Đạo thông qua vai trò của Sư - Thầy, hơn nữa mối quan hệ giữ Đạo và Sư rất mật thiết, cho nên Đạo giáo có rất nhiều cách giải thích về Sư - Thầy. Dưới đây đệ xin mạn phép giải thích 1 số vấn đề nhỏ: 
1. Sư giả, hòa dã, chúng dã. 
Câu này xuất phát từ trong Đạo Giáo Nghĩa Khu quyển 01 khi Mạnh pháp sư nói: “ sư giả, hòa dã, chúng dã”.
Hứa Thận trong Thuyết Văn Giải Tự có nói: Thầy của 2500 người vây quanh 4 vòng cũng là ý như vậy, từ đó có thể thấy bản nghĩa của Sư, chữ Sư này sau được sử dụng trong quân đội nhiều hơn. Thời cổ khi quân đội xuất chiến, trước tiên phải thổi nhịp, nghe âm thanh mà đoán cát hung, người thổi nhịp được gọi là Thái Sư. Trong Sử Kí Chính Nghĩa có nói: Khi đàn ông ra trận Thái Sư thổi nhịp, tiếng Thương tức là chiến thắng, quân sĩ mạnh mẽ, tiếng Giốc tức là quân đang rối loạn làm mất đi sĩ tâm, tiếng Cung tức là quân hòa chủ tốt đồng tâm, tiếng Chủy tức là tướng đang phẫn nộ quân sĩ đang mệt mỏi nhọc nhằn, tiếng Vũ tức là binh yếu thiếu uy lực. Trong Sử Ký có nói: do Thái Sư có thể phân biệt được Âm Dương, có thể phán đoán được thất hợp của sĩ chúng là linh hồn của quân đội, nên được gọi là Thái Sư. Trong những việc trọng đại của quốc gia Thái Sư có thể trở thành phụ bật, có thể đưa ra lời khuyên và hướng dẫn cho quân vương, về sau chức năng của Thái Sư không chỉ giới hạn về vấn đề quân sự mà dần dần hướng tới và dần dần trở thành nhà chỉ đạo mọi vấn đề đại sự của quốc gia, về sau phạm vi được mở rộng hơn, không còn giới hạn trong trốn cung đình vương quyền, mà lan dần ra bên ngoài tại chốn nhân gian, tất cả những người có thể kiến nghị và chỉ đạo đều tôn xưng là Sư - Thầy. Đây chính là nguồn gốc của chữ Sư - Thầy và được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay. Thuở ban đầu Đạo giáo là nhập thế, đạo sư lấy đạo thuật để trợ giúp đế vương trị lý thiên hạ và hòa hợp với dân chúng, chính vì vậy Sư cũng là hòa, cũng là chúng.

Ảnh: Sư Tổ Trương Thiên Sư

2. Sư giả, chính vị, hoàng thiên, thuần nhân, sử dã.
Câu này xuất phát trong Thái Bình Kinh. Căn cứ theo lý luận Đạo gia, Đạo là chủ tể tối cao của vũ trụ, Sư với tự tính độc lập ở trên hay ngoại đạo đều có thể tồn tại, sư - thầy vốn đến từ Đạo. Trong văn hiến ban đầu của Đạo giáo, Thái Thượng Lão Quân được coi là hóa thân của Đạo, vào thời Đông Hán mạt trong Lão Tử Biến Hóa Kinh nói rằng: Lão Tử luôn luôn biến đổi thân hình, thác tử canh sinh, chu lưu tứ hải tiến hành giáo hóa Đạo, tùy thế phù trầm thoái tắc dương tinh, yếu tắc đế vương sư. Đến thời nam bắc triều Nguyên Thủy Thiên Tôn mới trở thành vị thần tối cao vô thượng được cho là hóa thân của đại Đạo, ngài có rất nhiều danh hiệu khác nhau như: Long Hán, Diên Khang, Xích Minh, Khai Hoàng, Thượng Hoàng....

Trong tiếp vận xuất thế độ nhân, trong nhất thiết diệu kinh ân nghĩa diệu môn có nói: Khi bắt đầu có thiên địa đó là lúc ban đầu của Long Hán, ta gọi là vô hình ở trong Ngọc Thanh cảnh, làm ra Đại Động Chân Kinh, hạ thế giáo hóa làm Vạn Thế Huyền Sư, vô thượng pháp vương. Đến thời Diên Khang ta gọi là Vô Danh hóa ra trong Thượng Thanh cảnh xuất ra Động Huyền Bảo Kinh, hạ thế giáo hóa làm tam giới y vương.... Ta đương nhiên độ hóa trước tiên là tiên chân ở trên trời, từ Thái Thượng Lão Quân, Thái Thượng Trượng Nhân đến Thiên Chân Hoàng Nhân, Ngũ Phương Thiên đế, lấy đó để dạy cho nhau, các tiên nhân độ biến mới có thể vươn ra thế nhân.

Sư tổ thiên sư, Khâu Khiêm Chi... Đều là những người trong thế nhân tiềm tâm tu Đạo làm cảm động cao thượng chân thiên giáng thế truyền thụ cho thần kinh bí Đạo mà có thể đắc được tiên chân, từ đó có tư cách truyền bá Đạo kinh khắp nhân gian, họ là những người kế thừa gánh vác việc giáo hóa Đạo giáo là các vị Sư-Thầy cực kì chân thực trong hiện thực. Họ thông qua lỗ lực kiến lập nên tổ chức của Đạo giáo và hệ thống giáo lý, giáo nghĩa kinh điển, khai triển giáo hóa Đạo. Trên có thể trợ giúp đế quân, cộng an thiên hạ, dưới có thể ban ân cho khắp cây cỏ vạn vật. Trời đất hoan hỷ đế vương trường du, giống như cầm sắt xướng nhạc không còn ưu tư lo lắng. Nên trong Thái Bình kinh hợp giáo có nói: Người thầy cũng chính là người thầy của hoàng thiên thần nhân.

Nguồn: Việt Nam Chính Nhất Phái