Quan phương công văn trong đạo giáo

Chủ nhật, 24/11/2024, 14:40 GMT+7

Các bản văn tấu trình trong Đạo giáo gọi chung là “quan phương công văn” - những bản văn mô tả các hành vi chính thức được sử dụng trong các tiếu đàn Đạo giáo. Có nhiều loại như: sớ văn, biểu văn, điệp văn,... Những hình thức này mô phỏng theo thể thức văn thư mà quan viên thuở xưa dùng để làm việc: Hoặc thượng quan giao hiệp cùng nhau, hoặc truyền đạt mệnh lệnh xuống hạ quan; Hoặc chúc tạ, trình báo quân thượng.

Tùy vào mỗi triều đại và mục đích sử dụng, có nhiều tên gọi khác nhau. Từ đối tượng viết và đối tượng nhận, các bản văn được chia thành ba loại: (1) Chiếu lệnh văn thư - văn bản do vua ban hành, nhiều tên gọi như chế (đưa ra luật), chiếu (đưa ra lệnh), sách (phong chức), chỉ (phân bố công việc), dụ (lời nói được tường thuật), huấn (dạy dỗ), cáo (thông cáo), sắc (ban hành làm theo)…; (2) Văn thư thượng hành - quan lại dâng lên hoàng đế, hoặc chúc mừng, vấn an, hoặc cảm tạ ân huệ, hoặc sự vụ trình tấu. Đa dạng văn loại như tấu sao, tấu đạn, lộ bố, nghị, chương, tấu báo, tấu hạ, tấu bản biểu, sớ, trạng, khởi, tiên, yết thiếp, chế đối, đề bản, tấu chiết… (3) Văn bản qua lại giữa các quan phủ, cơ quan quốc gia chia thành thượng hành, hạ hành và bình hành. Trong đó, thượng hành dùng điệp, thân, trình, tường, bẩm; Hạ hành dùng phù, thiệp, bài, phiếu, hịch; Bình hành dùng quan, thích, di, tư, điệp, chiếu hội…

Trong Đạo giáo, truyền thống hành trì trai tiếu tín nhận văn thư chiếm vị trí quan trọng. Thông thường, không có văn thư không thể cử hành khoa sự đắc pháp. Tùy mục đích, văn thư tấu sự chia ra ba dạng thức:

(1) Thượng hành gồm đại biểu văn, biểu văn/sớ văn, chương văn, ý văn;

(2) Trung hành gồm điệp văn, quan văn, thân văn và thỉnh điệp;

(3) Hạ hành văn thư gồm phù mệnh, bảng văn, cáo thị.

Trong các bản văn thượng hành, biểu văn/sớ văn thông dụng nhất nhằm trình tấu Đại Đạo gồm các phần chính như bối cảnh, tạ ơn và phục nguyện nhằm biểu đạt các ý nghĩa về sự thiếu thốn ân thiêng, tạ cảm Thánh ân và kỳ nguyện được gia tăng phúc lành. Đặc biệt, trong một khoa sự dùng sớ văn, thông thường cao công tuyên ý văn thì không cần tuyên sớ và ngược lại. Ở đây, ý văn là những lời kỳ nguyện và mô tả hành vi trong sự vụ hôm đấy.

Trung hành công văn sử dụng trong các khoa sự có hành vi cá biệt, nhằm một mục đích riêng nào đó. Đơn cử, điệp văn nhờ thần tướng, tào quan thực hiện nhiệm vụ có thể là đãng uế đàn tràng, nhiếp triệu vong linh, triệu thỉnh quan binh tướng lại… Hoặc như quan văn, nhằm mục đích thông hành, bảo hộ cho biểu văn; thường sau khi tuyên đại biểu, thường tuyên thêm hội biểu quan văn nhằm xin thần tướng hộ trì biểu văn. Thân văn cũng tương tự quan văn, nhờ thần tướng bảo hộ một bản văn, được dùng tương tự như quan văn. Thỉnh điệp - người đệ tử truyền điệp thỉnh sư đến một đàn tràng, tác pháp.

Với hạ hành văn thư, phù mệnh cáo xuống nhiều đối tượng. Bản chất phù mệnh đại biểu cho uy quyền Đại Đạo, pháp sư họa phù là nương uy quyền Tạo Hóa phụng sự, thường cáo xuống thần thánh, tướng lại. Bảng văn là nhân danh một cơ sở/uy lực - như Hỗn Nguyên Tông Đàn, Vạn Pháp Tông Đàn, Bắc Khôi Huyền Phạm Phủ,... nhằm tuyên cáo về một sự vụ sắp diễn ra, được treo trong thời hạn ngắn. Ngoài ra, cáo thị trong hạ hành văn thư đóng vai trò như một thông báo, được treo trong thời gian dài, thường cáo thị thông báo lịch trình một khoa sự, hoặc nhiều khoa sự trong thời gian nhất định.

Biên soạn: Đạo sĩ Vô Danh Tử, Càn Khôn Tử

Ý kiến của bạn
  • Hỗ trợ
    0935.118.118
    0968.488.488
     
  • Bảng giá
  • Yêu cầu tư vấn